Wat voor soort ouder ben jij? Dit zijn de 3 bekendste opvoedstijlen

Wil je grip op huilbuien, woedeaanvallen en oplopende emoties? Ga aan de slag met dé emotiegids voor jouw kind

Alle ouders voeden hun kinderen anders op. Denk maar eens aan dat ene bevriende stel of aan je eigen (schoon)ouders. Soms denk jij: laat je dat écht toe? Terwijl zij zich afvragen waarom jij je kinderen niet wat meer loslaat als ze in de speeltuin spelen. Zoveel gezinnen als er zijn, zoveel opvoedstijlen zijn er ook. Toch kun je in het algemeen drie soorten opvoedstijlen onderscheiden. In deze blog leg ik uit welke opvoedingsstijlen er zijn en hoe jij kunt herkennen welke stijl je als ouder hebt. Op die manier word jij je bewust van hoe jij je kind opvoedt en of dat past bij wat je graag wilt voor jou en je kind.

Welke opvoedstijlen zijn er?

1. Autoritaire opvoedingsstijl

In de autoritaire opvoedstijl ben jij als ouder dé autoriteit voor je kind. Ouders zijn de baas en er is weinig ruimte voor discussie. Wanneer een kind vraagt ‘waarom?’ krijgt ‘ie vaak als antwoord ‘omdat ik het zeg’. In deze opvoedingsstijl zijn er duidelijke grenzen die bepaald worden door de ouders. Ouders staan ‘boven’ hun kind en er is een ondergeschikte relatie. Misschien komt het je bekend voor van je eigen ouders, dit is namelijk een meer traditionele vorm van opvoeden.

Kinderen weten met deze opvoedstijl waar ze aan toe zijn. Het is duidelijk wat wel en niet mag en welk gedrag er verwacht wordt. Je herkent een autoritaire opvoedstijl ook aan een systeem van straffen en belonen. Goed gedrag wordt geprezen, maar als een kind niet luistert of iets verkeerd doet, volgt er vaak straf in de vorm van een time-out, op de gang zitten of niet op de iPad of telefoon mogen. Het straffen en belonen is puur gericht op het sturen van gewenst gedrag bij kinderen.

Deze opvoedstijl kenmerkt zich ook door ‘mama knows best’-situaties. Ouders willen het allerbeste voor hun kinderen en denken te weten wat de beste manier is om dit te krijgen. Vanuit dat idee worden de ‘regels’ opgesteld zoals goede cijfers halen, niet te laat opblijven en je bord leegeten. Ouders denken dat je daarmee het verste komt in het leven en willen hun kinderen op deze manier opvoeden.

Opvoedcoach Sophia - Kleine Grote Mensen

Deze opvoedstijl is ook oplossingsgericht. Zodra een kind problemen heeft, wordt er een oplossing gezocht. De emoties en gevoelens die bij het probleem komen kijken worden niet echt doorvoeld, maar ouders gaan snel in actiemodus. Hoe kunnen we dit zo snel mogelijk oplossen voor ons kind?

Voor kinderen kan een autoritaire opvoedstijl een voordeel zijn, omdat ze veel duidelijkheid hebben. Er zijn grenzen waarin ze zich kunnen bewegen en ze weten waar ze aan toe zijn. Dit kan zorgen voor rust. Aan de andere kant kan een kind op deze manier volgzaam worden en niet voor zichzelf durven op te komen. Door deze manier van opvoeden krijgt een kind vaak weinig ruimte om zelf beslissingen te nemen en meer zelfvertrouwen te krijgen. Een ander nadeel van deze stijl is dat kinderen rebels worden. Mag iets niet? Kom maar op: je kind zal zich fel verzetten en flink willen uitbreken. Ouders bouwen in deze opvoedstijl een stevig hekwerk om hun kind heen, waardoor een kind onvoldoende vrij kan bewegen. Dat zorgt ervoor dat een kind weinig autonomie heeft en zich daardoor moeilijker kan uiten en ontwikkelen.

2. Laissez-faire opvoedstijl

Aan de andere kant bestaat de laissez-faire opvoedstijl. Laissez-faire betekent in het Frans ‘laat maar gaan’ en dat is precies wat deze opvoedstijl kenmerkt. Kinderen krijgen weinig grenzen van hun ouders en moeten veel zelf uitzoeken. Ouders die deze opvoedstijl hebben, kijken vaak erg naar de behoeften van hun kind en proberen daarop in te spelen door ze veel te geven waar ze om vragen.

Je herkent deze opvoedingsstijl aan toegeeflijkheid. Vraagt je kind om nog een snoepje terwijl hij er al twee gehad heeft? ‘Ach, dat kan wel voor een keertje. Ze is zo lief geweest vandaag.’ Wil je kind liever een uurtje later naar bed? Voor jou geen probleem, als ‘ie morgen moe is dan merkt ‘ie dat vanzelf.

In de laissez-faire opvoedstijl is sprake van veel gelijkwaardigheid. Ouders zien zichzelf niet ‘boven’ hun kind staan, maar ernaast. Er zijn vaak ook weinig conflicten of ruzies omdat kinderen heel veel mogen. Als je niet vaak ‘nee’ hoeft te verkopen, heb je natuurlijk een stuk minder weerstand. Dat lijkt voor ouders en kinderen heel fijn, maar het tegendeel is waar.

Een voordeel van deze opvoedstijl is dat kinderen leren om een eigen mening te vormen. Ze mogen immers zelf veel keuzes maken en merken de gevolgen daarvan. Aan de andere kant missen kinderen steun in deze opvoedstijl, omdat ouders niet sterk staan in het aangeven van hun grenzen en hun kind veel zelf laten uitzoeken. Kinderen hebben namelijk wél duidelijke grenzen en kaders nodig om zich veilig te voelen. Wanneer de grenzen voor een kind onduidelijk zijn, kunnen ze de grenzen opzoeken en te veel vrijheid ervaren. Voor een kind is dit niet fijn, want zij hebben juist behoefte aan een ‘tot hier en niet verder’-kader waarin ze zich kunnen ontwikkelen. Ook kan een kind moeite hebben om te gaan met negatieve emoties: ze krijgen meestal toch ‘hun zin’. Dit kan er ook voor zorgen dat kinderen zich verwend gedragen en niet kunnen omgaan met een ‘nee’. Dit kan zeker problemen veroorzaken in het leven buiten het gezin, want op school, op de opvang en tijdens het spelen met vriendjes zullen ze toch die ‘nee’ te horen krijgen.

Hoe positief opvoeden?

Zoals je ziet staan deze twee opvoedstijlen in veel aspecten lijnrecht tegenover elkaar. In de autoritaire stijl zijn er bijvoorbeeld veel grenzen, in de laissez-faire bijna niet. En waar bij de ene stijl de ouders meteen in de oplossingsmodus schieten, moeten de kinderen die ‘laissez-faire’ opgevoed worden het vooral zelf uitzoeken.

Daarom geloof ik in een derde weg: de bewuste opvoedstijl. Ook wel positief opvoeden genoemd. Een combinatie van de twee opvoedstijlen, waarin een kind duidelijke grenzen krijgt, maar ook genoeg ruimte om zelf te ontdekken wat ze vinden.

3. Positief opvoeden

In deze opvoedingsstijl ben jij als ouder een vangnet voor jouw kind. De steunpilaar, totdat ze het zelf kunnen. Je bent er om liefdevol grenzen te stellen, maar niet op een autoritaire ‘ik zeg het dus we doen het zo’-manier. In deze stijl werk je samen met je kind: je bent een team.

In deze bewuste opvoedstijl heeft jouw kind de ruimte om zelf keuzes te maken zodat het een volwassene wordt met een eigen mening, maar help jij wel bij die keuzes. Ze hoeven niet alles alleen te doen. Als het bijvoorbeeld even niet lukt met zelf spelen en zichzelf vermaken, reik je de spelletjes en tools aan om dat wel te kunnen. Je begint met samen spelen, juist zodat jouw kind het alleen leert.

Bij het bewust opvoeden is het wel belangrijk dat er grenzen zijn en dat jij ook niet over je eigen grenzen als ouder heen gaat. Als jij goed je eigen grenzen kunt bewaken, leert jouw kind dit ook. Deze opvoedstijl gaat ervan uit dat wanneer jij naar je kind luistert, jouw kind ook naar jou luistert.

Ook is er ruimte voor emoties bij deze opvoedstijl. Ja, er moeten natuurlijk oplossingen komen voor problemen, maar eerst is er ruimte om de gevoelens te doorvoelen. Je laat je kind de ruimte om uit te razen (ook als ‘ie een driftbui heeft) zodat hij of zij om leert gaan met negatieve gevoelens. In positief opvoeden draait het niet om straffen. Het credo is vooral: alle emoties mogen er zijn, maar niet elk gedrag.

Lees ook
Heeft jouw kind last van driftbuien en boosheid?
Lees hier tips om daarmee om te gaan.

Vraag jij je af: welke opvoedstijl heb ik? Herken je veel dingen van een bepaalde stijl bij jezelf of je partner? Of herken je je een beetje in allemaal? Vind je het nog lastig om te bepalen in welke categorie jij valt? Hieronder een herkenbaar voorbeeld om de drie opvoedstijlen te onderscheiden:

Stel dat jouw kind weinig vriendjes heeft op school. Een ouder met een meer autoritaire opvoedstijl schiet meteen in de oplossingsmodus en gaat zich er tegenaan bemoeien. Er worden playdates georganiseerd met andere kindjes en gepraat met de juf op school. Ouders die meer van de laissez-faire aanpak zijn, denken waarschijnlijk: ach, dat loopt wel los. Hij zal vanzelf vriendjes maken als hij eraan toe is. De ouder die positief wil opvoeden, pakt een combinatie van de twee. Als je merkt dat je kind het fijn vindt om meer sociaal contact te hebben, ga je samen kijken welke kindjes uit de klas bijvoorbeeld leuk zijn om mee te spelen. Op die manier help je je kind op weg, maar neem je niet het eigen initiatief weg door alles al te controleren en organiseren.

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door Sophia ⭐️ Opvoedcoach (@kleinegrotemensen)

Belangrijk om te benoemen: het gaat bij opvoedstijlen niet om ‘goed’ of ‘fout’. Het ene is niet per se beter dan het andere. Waar het vooral om gaat is doorontwikkeling. We maken nu geen koffiezetapparaten meer zoals we dat 50 jaar geleden deden (stel je voor), dus waarom zouden we nog op precies dezelfde manier opvoeden? De koffie smaakte tientallen jaren geleden ook lekker, maar de inzichten van nu kunnen we het nog lekkerder, milieuvriendelijker én sneller zetten. Zo werkt het ook met opvoeden: het gaat om de ontwikkeling en het voortschrijdend inzicht wat we hebben gekregen over de jaren.

Welke opvoedstijl past bij mij?

Nu je de drie opvoedstijlen kent, rijst natuurlijk de vraag: welke opvoedstijl past bij mij?

Het is belangrijk om eerst te kijken naar wat je herkent uit deze drie opvoedstijlen. Wat herken je bijvoorbeeld van je eigen ouders/verzorgers van vroeger? Waren zij het type ouders dat jou veel zelf lieten uitzoeken? Of kreeg je je juist vaker ‘omdat ik het zeg’ te horen als je vroeg waarom iets zo moest?

De manier waarop jij zelf opgevoed bent, heeft vaak invloed op de manier waarop jij met jouw eigen kinderen omgaat. Dit is namelijk wat jij vroeger als kind hebt meegekregen over opvoeden. Wat jouw ouders deden, heeft invloed op wat jij nu doet. Misschien merk je dat je ‘klinkt als je moeder of vader’ als je tegen je kind praat, of merk je juist dat jij je te sterk vasthoudt aan de ‘ik zweer je, ik ga het later anders doen’ en daardoor de andere kant op doorslaat.

Wat herken je van je ouders? Wat vind je fijn om te herkennen? En wat minder? En dan de volgende vraag: wat herken je van jezelf? Komt dat overeen met wat voor ouder je wilt zijn?

Opvoedcoach Sophia - Kleine Grote Mensen

Lees deze blog nog eens rustig door, pak eventueel pen en papier erbij en schrijf op wat je herkent. Schrijf daarnaast ook op hoe je graag wilt zijn als ouder. Deze opvoedstijlen dienen vooral als leidraad. Doe ook vooral wat bij jou en bij je kind past.

In opvoeden draait het veel om het stellen van grenzen en hoe je daarmee omgaat. Heb jij daar soms nog moeite mee? Wil je je kind niet op een autoritaire manier jouw grenzen opleggen, maar wil je wél dat ze luisteren? Dan is de grenzengids voor jou!

In deze gids leer jij hoe je grenzen kunt stellen zonder boos te worden of je kind te straffen. Jouw ‘nee’ is ook echt een ‘nee’ en je hoeft niet te dreigen met het afpakken van de iPad of een time-out op de gang. Jij staat stevig in je schoenen en jouw kind werkt mee als jij een grens stelt. Zo heb je veel minder strijd in huis, veert je kind makkelijker mee en wordt het een stuk gezelliger!

Deze gids is een houvast voor iedere ouder die positief wil opvoeden en grenzen wil stellen zónder boos te worden! Jij benadert je kind positief en bent echt een team! Voor maar 24,95 doe jezelf én je kind de Grenzengids cadeau! 900+ ouders gingen je al voor!